artikel uit Engeland:
Vloertegels, borden en posters sporen ons aan om ‘EEN SOCIALE AFSTAND TE HOUDEN’, terwijl geheimzinnige eenrichtingssystemen ons ervan weerhouden elkaar te passeren. Gootstenen zijn afgeplakt, voor het geval we te dichtbij komen tijdens het uiterst belangrijke handenwassen, net als sommige urinoirs in de herentoilet, vermoedelijk om het Covid-risico te verkleinen dat we naast iemand staan tijdens het plassen. En dat is gewoon in mijn kantoor.
Het is een foto die overal in het land te zien is op werkplekken en openbare ruimtes.
Overheidsadvies, nu al bijna een jaar, is dat we allemaal minstens twee meter verwijderd moeten blijven van iemand met wie we niet samenwonen.
Het idee is dat we, als we ver genoeg van elkaar verwijderd zijn, het virus niet zullen overdragen. En als we dat niet kunnen, zijn er altijd die plastic schermen die overal lijken te zijn opgericht om ons te beschermen. Maar is het zo simpel?
Aan het begin van de pandemie is door veel bedrijven een beleid voor sociale afstandelijkheid ingevoerd. En terwijl Groot-Brittannië uit de lockdown komt, blijven ze ongewijzigd.
Maar de wetenschap is verder gegaan en al maanden hebben experts er bij de regering op aangedrongen om de aanpak te heroverwegen – met de waarschuwing dat deze maatregelen alleen infecties niet kunnen voorkomen. Een vooraanstaand onderzoeker op het gebied van de volksgezondheid ging in een toespraak tot deze krant zelfs zover dat hij veel regels ‘goedbedoeld maar vrijwel nutteloos’ bestempelde.
Vorige week hebben we onthuld hoe werkplekken de richtlijnen van Public Health England negeerden door te vertrouwen op temperatuurcontroles – die onnauwkeurig en ineffectief bleken te zijn bij het oppikken van Covid-gevallen.
Zou een fixatie met eenrichtingssystemen en twee meter regels ook een soortgelijk probleem kunnen opleveren? De illusie van veiligheid geven, terwijl we ons afleiden van de echte risico’s?
Een deel van het probleem ligt in het feit dat aanvankelijk werd aangenomen dat Covid, net als verkoudheid en griep, voornamelijk wordt overgedragen via hoesten en niezen. Wanneer sprays van kleine vochtdruppeltjes met het coronavirus op deze manier worden verdreven, kunnen ze op andere mensen terechtkomen en mogelijk infecteren. Maar deze druppels zijn ook onderhevig aan de wetten van de zwaartekracht: ze reizen slechts een meter of zo voordat ze op de grond vallen.
Het dragen van een masker is een essentiële maatregel om het risico van dit soort overdracht te verminderen – ze voorkomen dat druppels uit de mond en neus worden verdreven. Dit werd vooral relevant toen bleek dat grote aantallen mensen met Covid weinig of geen symptomen krijgen, maar nog steeds potentieel besmettelijk zijn.
Maar het wordt steeds duidelijker dat druppeltjes niet de enige manier zijn waarop de ziekte zich verspreidt. Infectie treedt ook op door zogenaamde blootstelling in de lucht aan het virus.
Microscopische virusdeeltjes kunnen uren in de lucht blijven hangen, zoals rook, waarschuwen experts. Buiten worden deze deeltjes snel weggeblazen.
Maar binnenshuis, zonder voldoende ventilatie, bouwt deze virale ‘rook’ zich snel op.
Nogmaals, maskers kunnen dit tot op zekere hoogte verzachten en sommige van deze deeltjes opnemen. Maar ze zijn niet 100 procent effectief, en dit betekent dat het een risico vormt om voor langere tijd in dezelfde kamer te zijn met iemand die Covid heeft, ongeacht hoe ver je van elkaar verwijderd bent.
Studies van superspreidersgebeurtenissen – waarvan er veel zijn geweest – zijn hiervan het bewijs.
In maart vorig jaar waren er berichten dat 50 mensen die anderhalf uur lang een koorpraktijk in de Amerikaanse staat Washington bijwoonden, vervolgens met het virus werden gediagnosticeerd. Twee van hen stierven.
En dan zijn er de uitbraken in vleesfabrieken. Onderzoekers die een slachthuis in Duitsland bestudeerden, waar ongeveer 1.500 arbeiders het virus opliepen, suggereerden dat koude en muffe lucht coronavirusdeeltjes meer dan 8 meter konden verplaatsen.
In december werd een uitbraak in Adelaide, Australië, getraceerd naar een bewaker in een quarantainehotel. Na het bekijken van camerabeelden, werd geconcludeerd dat hij het virus had opgelopen door buiten de kamer van een Covid-positief stel te gaan staan. Gezondheids-verantwoordelijken zeiden dat slechte ventilatie de schuld was. De lijst gaat maar door.
In een onderzoek lieten onderzoekers een jonge vrouw die positief was getest op Covid, maar milde symptomen had, een auto besturen die een virusdetectiesensor bevatte.
Het pakte nog steeds virale deeltjes op in de lucht, twee uur nadat ze eruit was gekomen.
Dit verklaart misschien waarom tijdens de eerste golf van de pandemie, in het VK, mannen die als taxichauffeur werkten, de grootste kans liepen om door Covid te overlijden.
In oktober hebben de Amerikaanse Centers for Disease Control hun richtlijnen over Covid-overdracht bijgewerkt, waarbij werd erkend dat overdracht via de lucht kan plaatsvinden in gesloten, slecht geventileerde ruimtes.
Een maand later ondertekenden meer dan 200 wetenschappers een open brief waarin ze er bij alle volksgezondheidsinstanties op aandrongen om de mogelijke verspreiding van Covid-19 via de lucht te erkennen. Ze benadrukten talloze onderzoeken die hadden aangetoond dat het virus gemakkelijk meer dan 9 meter kon reizen.
Vanwege de kleine omvang van deze deeltjes, nestelen ze zich in de lucht op een hoogte van ongeveer 1,5 meter, suggereert onderzoek.
Vorige week heeft de regering haar slogan ‘handen, gezicht, ruimte’ bijgewerkt met ‘frisse lucht’, waarbij wordt erkend dat buitenshuis zijn het laagste infectierisico met zich meebrengt. Maar hoe zit het met de lucht in kantoren en winkels, en binnenkort ook in pubs en restaurants?
Cath Noakes, hoogleraar milieutechniek voor gebouwen aan de Universiteit van Leeds die campagne voerde voor de sloganwijziging, waarschuwt: ‘Het virus wordt in de adem van mensen meegevoerd. Als je dicht bij iemand bent die geïnfecteerd is, loop je een groter risico, dus sociale afstand is belangrijk. Maar het behandelt slechts een deel van het risico.
‘Als je binnenshuis bent, in een slecht geventileerde ruimte, hopen virusdeeltjes zich op en ademen we ze in.’
De Health and Safety Executive zegt dat de wet vereist dat werkgevers en bedrijfseigenaren ramen openen of mechanische ventilatie installeren – ventilatoren en kanalen die frisse lucht van buiten naar binnen brengen.
‘De meest risicovolle ruimtes zijn die zonder mechanische ventilatie of toegang tot openstaande ramen en deuren’, zegt prof. Noakes.
‘In cafés, restaurants en andere kleine bedrijven zijn er veel van dit soort ruimtes.
‘Het dragen van een masker in deze omgevingen helpt een beetje, maar ze verminderen het risico niet volledig.’
Zonder goede ventilatie zijn die sociale afstandsbedienende stickers, eenrichtingssystemen en scheidingsschermen op het bureau – ‘Ah, de magische schermen’, grinnikt professor Noakes – tamelijk zinloos.
Prof. Trish Greenhalgh, een deskundige op het gebied van de volksgezondheid van de Universiteit van Oxford, was zelfs nog kritischer over veel maatregelen om afstand te nemen van de samenleving.
Ze zegt: ‘Afstand nemen rond de gootstenen en urinoirs zou alleen werken als de overdracht beperkt zou blijven tot druppeltjes. Het virus is in de lucht. We moeten ventileren om de overdracht ervan te verminderen. ‘